تفسیر قانون در حقوق جزا

مفهوم لغوی و اصطلاحی تفسیر

لزوم تفسیر قانون

مراجع تفسیر قانونی

قانونگذار و تفسیر قانونی

تفسیر قانونی و مسئله عطف قانون به گذشته

حدود بازگشت تفسیر قانونی به گذشته

معیار تشخیص قانون تفسیری

قضات و تفسیر قضایی

نقش سازنده تفسیر قضایی

قلمرو زمانی تفسیر قضایی

ضرورت ضابطه‌مندی تفسیر قضایی

حقوق دانان و تفسیر شخصی

رویکرد ادبی یا لفظی

ارزیابی این رویکرد

رویکرد منطقی یا هدف‌گرا

ارزیابی این رویکرد

ابهام قانون

ابهام در مفهوم قانون

ابهام در مصداق قانون

ابهام در قلمرو زمانی و مکانی قانون

اجمال قانون

نقص و سکوت قانون

نقص قانون

سکوت قانون

تعارض قوانین

تعارض میان قوانین داخلی

تعارض قانون عادی با قانون اساسی

تعارض قوانین عادی با یکدیگر

تعارض قوانین داخلی با قوانین خارجی و مقررات بین المللی

تعارض قانون داخلی با قانون خارجی

تعارض قانون داخلی با مقررات بین المللی

تفسیر محدود قانون نامساعد

منع توسله به قیاس در تفسیر قانون نامساعد

تفسیر قانون مبهم به نفع متهم

تفسیر موسع قانون مساعد

تفسیر اعلامی یا تفسیر قانون برای کشف مراد مقنن

ممنوعیت نسخ قانون از راه تفسیر

ممنوعیت تخصیص یا تقیید قانون از راه تفسیر

ممنوعیت نسبت دادن لغو به قانونگذار از راه تفسیر

ممنوعیت نقض قانون و قواعد عام حقوق از راه تفسیر

ممنوعیت تعمیم استثنا از راه تفسیر

قواعد شکلی

قانون یک مجموعه‌ی غیرقابل تجزیه است

اسم عام بر وصف مشترک اسم‌های خاص مقدم حمل می‌شود

اکتفا به ذکر یک مصداق، انصراف از مصداق‌های مشابه است

صیغه‌های جمع گاه مفید نوع‌اند نه تعدد و تکرار

جهت واحد مشمول مقررات متعدد نمی‌شود

مقهوم قانون در مقام تفسیر قابل استناد است

عدول از ظاهر قانون با استناد به حکمت وضع آن جایز است

پیش‌فرض‌های تفسیر

وفاداری قانونگذار به اصول و قواعد نظام حقوقی

وفاداری قانونگذار به تعهدات خارجی دولت

عدم مداخله قانون در حقوق مکتسب افراد

فقدان مسئولیت بدون تقصیر

غیرقابل گذشت بودن جرایم

صلاحیت دادگاه‌های عمومی

ابزارهای داخلی

عنوان قانون

مقدمه قانون

سرفصل مواد

نشانه‌گذاری‌ها

بخش‌های تفسیری قانون

روح قانون و حکمت وضع آن

ابزارهای خارجی

عرف

شرع

قوانین غیرجزایی

قوانین خارجی

سوابق قضایی

زمینه‌های تاریخی و کارهای مقدماتی

نهادهای غیرتقنینی

مراجع تفسیر

رویکردهای تفسیر

لزوم رعایت روح نصوص و مقایسه شریعت

التزام به اوصاف اساسی شریعت

ممنوعیت توسع در حدود

قاعده درء یا منع ثبوت حد با وجود شبهه

قاعده درء در ترازوی نقد

اصل آزاید اعمال است؛ حرمت عمل دلیل مخصوص می‌خواهد

تصرف در امور دیگران مقید به مراعات مصلحت آنان است

مبانی و مقاصد معقول نص مقدم بر معانی لغوی آن است

آنچه به عنوان خاص موجب مجازاتی باشد با عنوان عام موجب مجازاتی دیگر نمی‌شود

جرایم متجانس، از حیث مجازات جرم واحد محسوب می‌شوند

آنهچه دریافت آن جرم است، پرداخت آن هم جرم است

معافیت از مجازات مشروط به عدم سبق معصیت است

اهل ذمه مشمول مقررات جزایی اسلام هستند

قواعد ناظر به وضوح و ابهام الفاظ

قواعد ناظر به دلالت الفاظ

مفهوم موافق و تأثیر آن در تفسیر

مفهوم مخالف و تأثیر آن در تفسیر

قواعد ناظر به شمول الفاظ

عموم و خصوص

اشتراک

اطلاق و تقیید

مقایسه

نتایج و توصیه‌ها