بررسی علمی و کاربردی جرم خیانت در امانت

خیانت در امانت تنها یک رذیله اخلاقی و رفتار ناپسند نیست، بلکه از آنچنان قبح اجتماعی برخوردار است که اغلب جوامع بشری با آن برخورد کیفری میکنند و مرتکب آن را مستحق مجازات میدانند. برخلاف سایر جرایم علیه اموال و مالکیت خائن در امانت از اعتماد دیگران سوء استفاده میکند و موجب رواج بی اعتمادی در جامعه میشود و به همین دلیل است که قبح اجتماعی این رفتار زشت از قبح اخلاقی آن جدی تر است. خیانت در امانت در حقوق کیفری همواره یک جرم محسوب شده و قانونگذاران نیز در جرم انگاری آن شبهه ای نداشته اند.

همان طور که اشاره شد این رفتار ضد اخلاقی در زمره جرایم علیه اموال و مالکیت محسوب میشود و شباهت آن با برخی جرایم دیگر در مقام تطبیق عنوان مجرمانه گاه دشوار می نماید و قضات و کارشناسان حقوقی را با اختلاف نظر مواجه میکند. شاهد این مدعا نیز صدور آراء وحدت رویه قضایی متعدد از هیأت عمومی دیوان عالی کشور و نظریات مشورتی فراوان از ناحیه اداره کل حقوقی دادگستری است. ضرورت آشنایی دست اندرکاران امر قضا با موضوعات حقوقی و اشراف آنها به جنبه های علمی و کاربردی هر موضوع یکی از دغدغه های جدی است که همه متولیان امر در فکر آن هستند و در این راه قدم بر می دارند.

در همین زمینه کتاب بررسی علمی و کاربردی جرم خیانت در امانت به قلم محمدرضا ساکی نگاشته شده و توسط انتشارات قوه قضائیه منتشر شده است.

این کتاب از سری کتاب های کاربردی قوه قضائیه می باشد. در این کتاب تلاش شده است که به جرم خیانت در امانت به صورت جامع نگریسته شود و ابعاد مختلف آن از لحاظ علمی و کاربردی مورد بررسی قرار گیرد.

نطفه اولیه این کتاب پس از چند سال تدریس توسط نگارنده برای دانشجویان حقوق و قضات گرامی در یکی از جلسات آموزش ضمن خدمت قضات محترم دادگستری بسته شد و ضرورت تدوین مطالب آموزشی به صورت علمی - کاربردی برای قضات دادگستری، کارآموزان قضایی، وکلا ، دانشجویان حقوق و سایر علاقه مندان احساس شد.

پرسش و پاسخ مطالب مرتبط با این موضوع در حین تدریس و بیان نمونه های عملی که قضات محترم با آن سروکار داشته اند منجر به نگارش کتاب حاضر شد. مطالب این کتاب در هشت فصل تنظیم شده است. در فصل اول مباحث کلی و تاریخچه جرم خیانت در امانت مطرح شده و برای مزید اطلاع خوانندگان و همچنین امکان تطبیق حقوق داخلی با حقوق خارجی جایگاه این جرم از دیدگاه موازین فقهی و حقوق کشورهای فرانسه و انگلستان به عنوان نمایندگان دو مکتب تحقیق حاضر گردد. در فصل دوم عناصر متشکله جرم خیانت در امانت به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. در تبیین مطالب این فصل از روش مرسوم دانشگاهی استفاده شده ضمن اینکه مهمترین جنبه های نظری در این فصل گنجانده شده است. در فصل سوم به صور خاص جرم خیانت در امانت پرداخته شده و در فصل چهارم هم جرایم در حکم خیانت در امانت مطرح شده که در راستای تکمیل مباحث فصل سوم است.

در فصل پنجم راجع به مجازات این جرم بحث شده که بیانگر ضمانت اجرای کیفری برای پیشگیری از ارتکاب این جرم و نحوه جبران خسارت زیان دیده و جامعه است.

فصل ششم به منظور آشنایی خوانندگان با نمونه های کاربردی جرم خیانت در امانت به آراء صادره از دادگاه ها اختصاص یافته است. در این فصل تحلیل حقوقی آراء مورد توجه قرار گرفته تا خوانندگان محترم جنبه های نظری را با جنبه های عملی تلفیق دهند و قضاوت بهتری در موارد مشابه داشته باشند.

فصل هفتم به بیان نظریات قضات دادگستری در مورد جنبه های مختلف و کاربردی جرم خیانت در امانت در قالب نشستهای قضایی که به صورت هفتگی یا ماهانه در دادگستری استانها برگزار می شود، اختصاص دارد. در این فصل به تحلیل نظریات ابرازی اعم از اکثریت و اقلیت قضات یا نظریات هیأت عالی پرداخته شده است. فصل هشتم جهت مزید اطلاع خوانندگان، به مجموعه نظریات مشورتی اداره کل حقوقی دادگستری (بدون تحلیل و دخل و تصرف) اختصاص دارد.

مطالعه ی این کتاب به کلیه ی قضات، وکلا و سایر پژوهشگران و علاقمندان این حوزه توصیه می گردد.