مقدمه چاپ بیست و نهم
مقدمه چاپ هجدهم
پیشگفتار
بخش نخست: بررسی تاریخی
اصول علم فقه چیست، چگونه و کی بوجود آمد؟
6 دستوری که مبنای عمل به رای شد
7 پیدایش موضوعی دیگر برای مباحث اصولی
9 قرآن و سنت موضوع بحث اصولی
الف) مسافرات یاران پیامبر
ب) تغییرمرکز خلافت اسلامی
ج – انتقال خلاف به خاندان بنی امیه
12 اولین تالیف و اولین مولف در علم اصول فقه
13 اصولین اهل سنت و تالیفات آنها
14 اصولین امامیه و تالیفات آنها
21 مولفان بزرگ مکتب متکلمان
26 تاثیر اصول در حقوق ایران
27 تدریس اصول در دانشگاه حقوق
بخش دوم: تعریف، موضوع و فایده ی علم اصول فقه
33 تقسیم بندی علم اصول فقه
گفتار اول: وضع الفاظ
34 مباحث مربوط به وضع الفاظ
48 آیا حقیقت شرعیه وجود دارد؟
50 استفاده از بحث حقیقت شرعی و عرفی در حقوق موضوعه
51 اشاره ای به ماده 244 قانون مدنی
54 استعمال لفظ در بیش از یک معنا
گفتار دوم: اوامر
57 معنای وجوب واحکام تکلیفیه دیگر
68 اشاره به عقایدی که در پیرامون واجب معلق وجود دارد
70 – معلق و مشروط
گفتار سوم: نواهی
79 بحثی درباره مواد 16و 17 قانون حمایت خانواده
80 نمونه هایی که نهی موجب فساد و بطلان عمل نیست
گفتار چهارم: مفهوم و منطوق
91 آیا مفهوم مخالف حجت است؟
93 آیا مفهوم غایت حجت است؟
گفتار پنجم: عام و خاص
99 مباحث عام و خاص و حجیت اصاله العموم
100 تعریف عام و خاص و مخصص
102 در دلالت بعض کلمات بر عموم اختلاف است
105 ماده 165 قانون مدنی عام بدلی است؟
108 تعریفی دیگر برای مخصص متصل و منفصل
1/108 – تخصیص اکثر
بحث اجمال مخصص
1/109 – اندازه اجمال مخصص
110 – مجمل از حیث مفهوم یا مصداق
111 مثال هایی برای روشن شدن مطلب
1/112 تمسک به عموم عام در شبه مصداقی جایز نیست
عمل به عام پیش از جست و جوی مخصص
115 کاربرد این بحث در حقوق ایران
یک مخصص بعد از چند جمله
116 یک مخصص بعد از چندجمله
تخصیص عام وسیله مفهوم
الف – مفهوم موافق به طریق اولی می تواند عام را تخصیص دهد
ب – مفهوم مخالف می تواند عام را تخصیص دهد
دوران امر بین تخصیص و نسخ
120 اشکالی بر نسخ و پاسخ آن
123 حکم دوران امر بین تخصیص و نسخ
صورت اول
صورت دوم
صورت سوم
صورت چهارم
گفتار ششم – مطلق و مقید – مجمل و مبین
بخش اول: مطلق و مقید
127 مطلق و مقید در حقوق موضوعه
129 اطلاع و تقیید متلازمند
130 کلماتی که می توانند مطلق یا مقید باشند
1/130 آیا جمله می تواند مطلق یا مقید شود
132 چگونگی استفاده اطلاق از مطلق
4 آیا انصراف مانع اطلاق است؟
5 نبودن قدر متیقن در مقام تخاطب
بخش دوم: مجمل و مبین
137 تاخیر بیان در چه مواردی جایز است
138 اجمال در قانون های موضوعه
گفتار هفتم: ادله استنباط احکام
139 تعداد ادله اسنتباط احکام
140 مهم ترین دلیل از نظر اصولی
144 تفاوت سوره های مکی و مدنی
1/146 عقیده شیعه در این مساله
1/147 – اعراب قرآن
148 ترتیب آیات و سوره های قران
154 آیا دلیل دیگری می تواند قرآن را تخصیص دهد یا مقید سازد؟
155 تخصیص و تقیید به خبر واحد
156 آیا دلیل عقلی می تواند قرآن را تخصیص دهد
159 نمونه هایی از نسخ قرآن
163 تدوین سنت، مهم ترین کتب اخبار
دلیل سوم: اجماع
173 تعریف اجماع و عناصر آن
174 فرق اجماع بنابر عقیده ی علمای سنی و شیعه
175 تجزیه و تحلیل عناصر اجماع
179 روش پی بردن به وجود اجماع – اقسام اجماع
1/182 از اجماع نمی توان اطلاق و عموم گرفت
دلیل چهارم – قیاس
186 قیاس منطقی وفرق آن با قیاس اصولی و فقهی
188 اختلاف شیعه و سنی در قیاس
191 تخریج مناط، مناسبت، اخاله
الف) پیش از انقلاب
دلیل پنجم – عقل
199 قاعده تلازم بین حکم عقل و حکم شرع
1/199 نمونه هایی از کاربرد عقل مستقل
2/199 عقاید درباره کاربرد عقل مستقل
بحث مقدمه واجب
201 تعریف مقدمه و ذی المقدمه
1/202 – کاربرد اصطلاحات در فقه
الف اقسام مقدمه بر حسب مقام حاکم به توقف
ب اقسام مقدمه بر حسب اندازه وابستگی میان آن و ذی المقدمه
ج – اقسام مقدمه بر حسب چگونگی وابستگی ذی المقدمه به آن
بحث مقدمه واجب
201 تعریف مقدمه و ذی المقدمه
1/202 کاربرد اصطلاحات در فقه
الف – اقسام مقدمه بر حسب مقام حاکم به توقف
ب اقسام مقدمه بر حسب اندازه وابستگی میان آن و ذی المقدمه
اقسام مقدمه بر حسب چگونگی وابستگی ذی المقدمه به آن
204 حکم مسئله مقدمه واجب و استدلال آن
آیا اذن در شیی اذن درلوازم آن است
209 فرق مبحث مقدمه واجب با مبحث اذن در شیی
قاعده اصطلاح یا مصالح مرسله
216 تعریف استصلاح و مصلحت مرسله
217 چند مثال دیگر برای استصلاح
218 مصلحت و مفسده ی مورد نظر
220 ارزش قاعده استصلاح در مذاهب اسلامی
1/220 نگرشی تازه در فقه امامیه
221 آنهایی که معتقد به بطلان و حرمت عمل به قاعده استصلاحند
222 آنهایی که حجیت قاعده استصلاح را مشروط به شروطی می دانند
223 آنها که مطلقا قاعده استصلاح را حجت می دانند
225 مثال های بیشتری برای استصلاح
قاعده ی استحسان
227 معنای لغوی و اصطلاحی استحسان
228 ارزش استحسان در مذاهب اسلامی
229 مقایسه استحسان و استصلاح
ب – استحسان ضرورت
232 نکاتی در پیرامون استحسان
233 استحسان در حقوق موضوعه
قاعده سد ذرایع
عرف و عادت
241 وجود احکام امضایی دلیل حجیت عرف
242 عرف لفظی هم خارج از موضوع بحث است
شرط اول – عرف باید مطرد یا غالب باشد
شرط دوم – عرف باید همزمان باشد نه سابق
شرط سوم – عدم تصریح
شرط چهارم – عدم مخالفت عرف با نص شرعی
245 نمونه های از عرف در معاملات
گفتار هشتم – امارات
246 تعریف دلیل، اماره و اصل
الف – تعریف دلیل
ج – تعریف اصل
247 – مقایسه اماره با دلیل
نخست – مقایسه اماره با دلیل
دوم – مقایسه اصل با دلیل و اماره
248 – اصل مثبت
249 – دلیل، اماره و اصل در حقوق ایران
1/250 علم عادی، اطمینان، ظن متاخم به علم
2/250 شک نمی تواند حجت باشد
252 معنا و صور گوناگون عمل به ظن
253 استثنائات اصل عدم حجیت ظن
258 بحث شهرت و حقوق موضوعه
گفتار نهم: اصول علمیه
قسمت اول – اصل برائت
1/264 آیا نافی را نفی کافی است
265 مقایسه اصل عدم با اصل برائت
266 اصل اباحه، شباهت و فرق آن با اصل برائت
اصل حظر، شباهت و فرق آن با اصل احتیاط
267 حکم واقعی، ظاهری و اضطراری یا واقعی ثانوی
1/267 – منابع حکم ظاهری
268 اصل برائت کجا بکار می رود؟
یکم – آیات قرآنی
دوم – اخبار و روایات
سوم – اجماع
چهارم – عقل
272 نکاتی چند برای روشن شدن اصل برائت
1/272 – حکم مولوی و حکم ارشادی
273 چه کسی می تواند اصل برائت را بکار برد
274 به کار بردن اصل برائت در حقوق موضوعه
قسمت دوم – اصل تخییر
276 موارد بکار بردن اصل تخییر
قسمت سوم – اصل احتیاط و اشتغال
278 اصل احتیاط در کجا باید بکار برده شود
279 – شک در «مکلف به»
280 نمونه ای از اصل «احتیاط»
قسمت چهارم – اصل استصحاب
281 تعریف استصحاب و عناصر آن
عناصر استصحاب
3 وحدت متیقن و مشکوک (وحدت موضوع)
5 تقدم زمان متیقن بر زمان مشکوک
1/281 مثال هایی برای استصحاب
1/283 استصحاب در حقوق ایران
285 – استصحاب وجودی و عدمی
اصل عدم و استصحاب عدمی
اصل تاخر حادث
287 استصحاب حکم عقل و استصحاب حکم شرع
288 مقتضی و رافع و استصحاب در مورد هر یک از آنها
292 استصحاب کلی و جزیی، اقسام هریک و حجیت آنها
اقسام استصحاب کلی
293 تعارض استصحاب با خود یا با ادله دیگر
294 تعارض استصحاب با برائت
295 تعارض استصحاب با احتیاط
296 تعارض استصحاب با اصل تخییر
298 تعارض قاعده ید با استصحاب
299 تعارض «قاعده صحت» با استصحاب
300 تعارض قاعده ی فراغ و تجاوز با استصحاب
301 تعارض قاعده قرعه با استصحاب
1/301 – تعارض استصحاب با ظاهر حال
گفتار دهم – تعارض ادله
302 تعریف تعارض ادله و عناصر آن
وضع دو حکم متزاحم
فرق تعارض و تزاحم
خاتمه – اجتهاد و تقلید
معنای لغوی آن – معنای اصطلاحی آن
معنای اصطلاحی آن
تعریف اول
تعریف دوم
تعریف سوم
318 آیا تقلید از دیگری جائز است؟
319 آی اتقلید اعلم واجب است؟
320 آیا تقلید میت جایز است؟