حقوق حمل و نقل ریلی

حمل و نقل در تقسیم بندی کلی به سه رشته ی حمل و نقل زمینی دریایی و هوایی تقسیم میشود. حمل و نقل زمینی نیز به دو شاخه حمل و نقل ریلی و جاده ای تقسیم می گردد. کتاب حاضر اثر دکتر ابراهیم تقی زاده می باشد و توسط انتشارات مجد منتشر شده است . آن چه در این مجموعه مورد بحث قرار گرفته است بررسی تطبیقی و تحلیلی مسئولیت متصدی حمل و نقل ریلی است. حمل و نقل ریلی به عنوان یک شیوه حمل آسان مقرون به صرفه و دوست دار محیط زیست از اهمیت بسزایی برخوردار است به همین لحاظ مقررات متعددی در سطح بین المللی و ملی پیرامون حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل وضع شده است. بررسی این مسئولیت بر اساس کنوانسیونهای حمل و نقل بین المللی با راه آهن یا «کوتیف» مصوب ۱۹۸۰ و ۱۹۹۹، مبنای اصلی مباحث این تألیف است. با عنایت به این که هسته اصلی این کتاب پیرامون بررسی مسئولیت متصدی حمل و نقل ریلی کالا براساس مقررات COTIF میباشد بنابراین موضوع بحث بیشتر حول مقررات CIM خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران نیز به موجب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل مذکور، آن را وارد نظام حقوقی خویش نموده، لذا بررسی آنها در این مجموعه از جنبه ی حقوق داخلی حائز اهمیت است. همچنین مقررات قانون مدنی و قانون تجارت و مقررات حقوق اسلام ناظر بر حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل نیز مورد بررسی قرار گرفته است. پس از طرح مقدمه ای در خصوص اهمیت و جایگاه حمل و نقل ریلی مباحث مجموعه حاضر در چهار بخش تدوین شده است.
در بخش نخست سیر تاریخی مقررات ناظر بر حمل و نقل ریلی قرارداد حمل و نقل ریلی و همچنین خصوصیات و ماهیت بارنامه که ستون فقرات حمل و نقل را تشکیل می دهد و مفاهیم مندرج در کنوانسیونها و ویژگیهای کنوانسیون های بین المللی و مواردی که مشمول کنوانسیون است و مواردی که مسئولیت متصدی حمل و نقل خارج از شمول کنوانسیون میباشد و لذا مسئولیت متصدی حمل و نقل در چارچوب مقررات داخلی تعیین خواهد شد مورد بحث قرار گرفته است.
بخش دوم شالوده اصلی بحث است. در این بخش مسئولیت متصدی حمل و نقل ریلی و موارد معافیت آن بررسی شده است. مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل و بررسی سیستم های متفاوت مسئولیت خصوصاً سیستم مبتنی بر فرض تقصیر و فرض مسئولیت و بررسی این مسئولیت در مقررات یکنواخت و قوانین موضوعه ایران و حقوق اسلام از مباحث عمده ی این بخش است. همچنین حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل و مواردی که متصدی حمل و نقل علی رغم ورود خسارت به زیان دیده مسئولیتی نداشته و از موجبات معافیت از مسئولیت برخوردار خواهد بود در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.
در بخش سوم نیز جبران خسارت نحوه ی پرداخت غرامت و شیوه ی ارزیابی آن شروط تحدید مسئولیت و عدم مسئولیت در قراردادهای منعقده با متصدی حمل و نقل
ریلی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
در بخش چهارم نیز آیین دادرسی رسیدگی به دعوی جبران خسارت مورد بررسی قرار گرفته است.