اصول فقه چیست؟
موضع امامیه در مقابل اصول فقه
تعریف، موضوع، فایده، غرض، منفعت و نتیجه اصول فقه
بررسی چند اصطلاح (تنقیح مناط، اتحاد طریق، تخریج مناط، تحقیق مناط، وحدت ملاک)
مواردی که قیاس در آن باطل است
تعریف دلیل عقلی و اقسام آن
قاعده تلازم بین حکم عقل و حکم شرع
نمونه هایی از دلیل عقلی
عقاید درباره کاربرد عقل
مباحث استلزام عقلی
فرق مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه
مقایسه دلیل عقلی با بناء عقلا و عرف و عادت
مقدمه واجب
اقسام مقدمه بر حسب مقام حاکم بر توقف
اقسام مقدمه بر حسب اندازه وابستگی میان آن و ذی المقدمه
اقسام مقدمه بر حسب چگونگی وابستگی میان آن و ذی المقدمه
مقدماتی که در بحث مقدمه واجب، مورد بحث اند و حکم مسئله مقدمه واجب
آیا اذن در شیء اذن در لوازم آن هست؟
گفتار ششم قواعد استصلاح (مصالح مرسله)، استحسان و سد ذرایع
قاعده استصلاح (مصالح مرسله)
استحسان و اقسام آن
سد ذرایع
تعریف و عناصر عرف
اقسام عرف
حجیت عرف نزد امامیه و اهل سنت
تعریف، عناصر و اقسام عادت
شرایط حجیت عرف
نمونه هایی از عرف معاملات
تعریف دلیل، اماره و اصل
اماره حقوقی و فرق آن با اماره فقهی
تفاوت امارات در فقه و حقوق
اماره حقوقی (قانونی و قضایی)
مقایسه دلیل، اماره و اصل با یکدیگر
اصل مثبت
دلیل، اماره و اصل در حقوق ایران
حجیت اماره
قطع، شک، ظن
کیفیت حجیت اماره
استثنائات اصل عدم حجیت ظن (حجیت ظواهر الفاظ)، قول لغوی، شهرت فتوایی، خبر واحد، ظن مطلق)
انسداد باب علم و علمی و مقدمات آن
ارائه تقسیمی از حکم (واقعی اولی واقعی ثانوی
معانی اصل در علم اصول
اقسام اصل
موضوع اصول عملیه و شرط اجرای آن
مواضع رجوع به اصول عملیه
چهار مورد بودن اصول عملیه بنابر حصر عقلی
تفاوت اصول عملیه و قواعد فقهی
تعریف اصل برائت
اصول مشابه اصل برائت
مجرای اصل برائت
صور شک در تکلیف
منشأ شک
شبهه و اقسام آن
ادله حجیت برائت
شرعی یا عقلی بودن برائت
موارد به کار بردن اصل تخییر
تخییر بین دو یا چند دلیل متعارض
تخییر بین دو حکم متزاحم
تخییر بین محذورین (وجوب و حرمت)
گفتار چهارم اصل احتیاط (اشتغال)
تعریف و مجرای اصل احتیاط
مقایسه اصل حظر با اصل احتیاط
موارد وجوب احتیاط
نمونه ای از احتیاط و تعارض دو احتیاط
تعریف استصحاب
عناصر استصحاب
استصحاب قهقرایی
شک ساری یا قاعده یقین
مبنای حجیت اصل استصحاب
اقسام استصحاب از جهت مستصحب (وجودی و عدمی)
تفاوت اصل عدم و استصحاب عدمی
اصل تأخر حادث و استصحاب عدمی
استصحاب از جهت مستصحب (حکمی و موضوعی)
استصحاب از جهت دلیل تعیین سابق
استصحاب از نظر مقطع شک لاحق (شک در مقتضی، در وجود رافع، در رافعیت موجود)
استصحاب اعتبار قانون
استصحاب جزئی و کلی
تعارض بین ادله و اصول و قواعد فقهی
صور تعارض بین اصول عملیه (تعارض استصحاب با سایر اصول عملی و تعارض دیگر اصول عملی با یکدیگر)
تعارض دو استصحاب (سببی و مسببی)
تعارض قاعده ید با استصحاب
تعارض قاعده صحت با استصحاب
تعارص قاعده فراغ و تجاوز با استصحاب
تعارض قاعده قرعه با استصحاب
تعارض ظاهر حال با استصحاب
تعریف، حکم تعارض و تعداد متعارضین
تعارض (واقعی و ظاهری) و تفاوت آنها با یکدیگر
تزاحم و فرق آن با تعارض
موارد تعارض ظاهری (تخصیص، تخصص، حکومت، ورود و جمع عرفی)
تعادل و تراجیح
اقسام اجتهاد
تصویب و تخطئه
ضمیمه فرهنگ عبارات، اشارات و قواعد اصولی
طرح موضوع
قاعده و مسأله اصولی
تعریف و ارکان وضع
اقسام وضع لفظ (تعیینی و تعینی)
اقسام الفاظ از نظر وحدت و تعدد لفظ و معنا (مترادف، مختص، مشترک (لفظی و معنوی))
حقیقت و مجاز
علامتهای حقیقت و مجاز (تبادر، عدم صحت سلب، اطراد، تصریح لغت شناسان)
شرایط استعمال مجازی (علاقه و قرینه)
استعمال مجازی در قوانین
اقسام قرینه
اقسام حقیقت و مجاز (لغوی، عرفی)
اقسام عرف (عرف خاص و عرف عام، عرف شرع و عرف متشرعه)
موضوع عرفی و موضوع شرعی (موضوعات احکام)
حقیقت شرعیه و حقیقت متشرعه و حقیقت حقوقی (قانونی)
اصول لفظی
صحیح و اعم
مشتق
معنا، الفاظ، ارکان و دلالت امر
دلالت نداشتن صیغه امر بر مره و تکرار و نیز فور و تراخی
حکم شرعی و اقسام آن (تکلیفی و وضعی)
حکم واقعی و حکم ظاهری
اقسام وجوب
اوامر مولوی و ارشادی
امر عقیب حظر
امر به شیء نهی از ضد آن هست یا خیر؟
معنا، هدف الفاظ، ارکان و دلالت نهی
وجوه اشتراک و افتراق امر و نهی
آیا نهی، موجب فساد معامله است؟
اجتماع امر و نهی
دلالت و انواع آن (عقلی، طبعی و وضعی) به طور کلی
اقسام دلالت لفظ بر معنا (مطابقی، تضمنی و التزامی)
تعریف منطوق و مفهوم
اقسام منطوق (صریح و غیرصریح) و اقسام منطوق غیرصریح (اقتضاء، تنبیه، اشاره)
مفهوم و اقسام آن (موافق و مخالف)
اقسام مفهوم موافق
اقسام مفهوم مخالف (شرط، غایت، حصر و استثناء، وصف، عدد، لقب)
مواردی که وصف قطعاً مفهوم ندارد
سه کلید واژه (عام، خاص، مخصص)
الفاظ عموم
اقسام عام (استغراقی، مجموعی، بدلی) تخصیص، مخصص و انواع آن
قبح تخصیص اکثر
لزوم وجود تنافی و تعارض میان عام و خاص برای تخصیص
میزان اعتبار عام پس از تخصیص
اجمال مخصص
عمل به عام پیش از جستجوی مخصص
تخصیص عام به وسیله مفهوم
دوران امر بین تخصیص و نسخ
انواع نسخ (صریح (شخصی و کلی) و ضمنی)، شرایط و صور نسخ ضمنی
مبنا و تعریف مطلق و مقید
آنچه که میتواند مطلق یا مقید واقع شود
نسبی بودن و متلازم بودن اطلاق و تقیید
فرق عام و مطلق
چگونگی استفاده اطلاق از مطلق
مقدمات حکمت
آیا انصراف، مانع اطلاق است؟ (اقسام انصراف)
حمل مطلق بر مقید
شرایط به وجود آمدن تعارض بین مطلق و مقید
گفتار هفتم مجمل و مبین (نص، ظاهر، مجمل، مؤول)
تکلیف به مجمل و تأخیر بیان
ادله احکام شرعی از حیث قدرت و دلالت (محکم و متشابه)
فصل سوم ادله استنباط احکام شرع
تقسیم بندی آیات قرآن به لحاظ زمانی (مکی و مدنی)
آیات الاحکام
قطعی الصدور و ظنی الدلاله بودن قرآن
حجیت ظاهر قرآن
تخصیص و تقیید قرآن
نسخ قرآن
تعریف سنت
تفاوت مذهب شیعه و سنی در مورد سنت
حجیت سنت
نقش اثباتی سنت
مهم ترین کتب حدیث شیعه
اقسام خبر (متواتر، واحد، مستفیض)
اقسام خبر متواتر (لفظی، معنوی، اجمالی) و شرایط آن
ادله حجیت خبر واحد
خبر مجعول (موضوعه)
شرایط راویان خبر واحد
اقسام خبر واحد (ضعیف، موثق، حسن، صحیح)
جبران ضعف خبر
مقایسه خبر و شهادت
تعریف اجماع و عناصر آن از منظر شیعه و سنی
از نظر شیعه، چگونه اجماع، کاشف از قول معصوم(ع) است؟
روشهای پی بردن به وجود اجماع
مقایسه اجماع با دکترین و رفراندوم
ارزش اثباتی اجماع
تعریف، عناصر و شرایط قیاس
تفاوت قیاس و استقراء و تمثیل در منطق
اقسام قیاس (منصوص العله، مستنبط العله، جلی، خفی، اولویت)
اختلاف شیعه و سنی در قیاس
ارتباط قواعد و مسائل اصولی با آیات الاحکام
قواعد، عبارات و اشارات اصولی به ترتیب حروف الفبا
سوالات آزمون وکالت 95 (پاسخنامه تشریحی)
کلید بیاموزیم
منابع و مأخذ