متدلوژی حقوق

کتاب متدلوژی حقوق به قلم دکتر امین جعفری نگاشته شده و توسط انتشارات گنج دانش منتشر شده است.

متدلوژی (methodologie) علم روش شناسی است. به عبارت ساده چه روشهایی را به کار بریم تا افکارمان را منتقل کنیم. این در حقوق یعنی اینکه چه بگوییم و چه بنویسیم تا منظور خود را بیان و فراتر از آن مخاطب را متقاعد کنیم. متدلوژی برای درست نویسی و صحیح نوشتن حقوقی است. به این معنی که مقررات شکلی و مقررات ماهوی را هم زمان رعایت نماییم. زیرا حقوق تنها علمی مجزا و محصور نیست. در کنار آن فن بیان و متقاعد کردن نیز ضروری است. کتاب حاضر برای فارسی زبانانی است که نحوه نگارش فارسی را می دانند اما چگونه حقوقی نوشتن را نیاموخته اند یا دانش آموختگان حقوق که از این علم آگاهی زیادی دارند ولی با چگونگی ارائه و انتقال آن به مخاطب آشنا نیستند.

این کتاب نخستین کتاب ایرانی است که به بررسی کامل مسائل شکلی نگارشی در رشته حقوق می پردازد.

کتاب متدلوژی حقوق باید به عنوان مکمل درس مقدمه حقوق و نیز همراه کتاب ترمینولوژی حقوق مورد استفاده قرار گیرد؛ این یعنی دانشجوی سال اول دانشکده به کتاب متدلوژی حقوق برای نحوه نگارش و مطالعه درس حقوق همراه با دیگر کتابهای پایه نیازمند است. با این حال پلان کتاب طوری طراحی شده است که تمام مراحل دانشگاهی از مقطع کارشناسی تا دکتری و رساله نویسی را در بر میگیرد. علاوه بر آن برای کار آموزان وکالت و برای نوشتن لوایح و نیز نحوه ارائه آن که باید فن بلاغت را به کار برند نیز مفید است. امری که در کانون وکلای ایران و در دوره کارآموزی به آن پرداخته نمیشود و این در حالی است که وکلای ما زمانی که به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و نیز دکتری می پردازند بعضاً نمی دانند چگونه بنویسند و یا چگونه ارائه کنند. لذا هدف کتاب متدلوژی حقوق این است که برای همه سطوح دانشگاهی استفاده شود و شیوه نگارش آن با ادبیاتی متفاوت بر ساده نویسی و همه فهم بودن آن حتی برای رشته های غیر حقوقی مانند مدیریت حسابداری، اقتصاد و غیره که نیازمند گذراندن واحدهای حقوقی هستند به کار رود.

* پیشنهاد میشود که دانشجویان مقطع کارشناسی به بخشهای نخست دوم و پنجم کتاب توجه کنند. برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری نیز تأکید ویژه بر بخش سوم خواهد بود زیرا این بخش اختصاصاً برای مقاطع تحصیلات تکمیلی نگارش شده است. فارغ التحصیلان حقوق، وکلا، مشاوران حقوقی و قضات نیز از بخش چهارم و پنجم کتاب بیشتر بهره خواهند برد.

نحوه لایحه نوشتن و لو اینکه بیشتر میان و کلا سلیقه ای است و هر کس بنا به تخصص، تجربه و تبحر در نگارش از شیوه ای خاص استفاده می کند، در کتاب حاضر سعی شده که با استفاده از تجارب و کلا در نگارش لوایح، روش همسان برای نگارش ارائه شود که در عین علمی و بومی بودن، عملی بوده و قابلیت استفاده را داشته باشد. این امر به قضات نیز برای یافتن سریع مسئله مورد دعوی کمک خواهد کرد.  نویسنده بر این نکته واقف است که اسلوب لایحه نویسی برای هر دعوی با ماهیت متفاوت می تواند تغییر کند - آن گونه که در کتابهای راجع به این قضیه مرسوم است و هر کدام چند صد فرم چاپی را برای هر دعوای بخصوص پیشنهاد می کنند در این کتاب تنها یک نمونه کلی برای یادگیری اصول کلی لایحه نویسی آمده است. بدیهی است که این نمونه کلی برای دعاوی با ماهیت مختلف تغییر خواهد کرد که این خود به تبحر و دانش نویسنده و نیاز متقاضی سازگار با دعوی، نگارش خواهد شد.

از دیگر خصوصیات کتاب حاضر این است که مطالب را به صورت انتزاعی بیان نکرده و جابجا برای هر موضوع مثال مرتبط با آن را در هر رشته حقوقی (مدنی خانواده جزا، بانکی و رقابتی اقتصادی و غیره) عنوان کرده است. این به خواننده محترم کمک می کند تا مطالب را به خوبی متوجه شده و آن را در متون نگارشی خود اجرا کند. بنابراین هر چند که ارائه پیشنهاداتی مانند فیش برداری، خلاصه برداری و غیره و اینکه همه این مسائل تعریف شود و صفحاتی نیز به آن اختصاص یابد خالی از فایده نیست اما هدف این کتاب ارائه راهکار ساده عملی برای نوشتن است فارغ از اینکه به ذکر مطالب طولانی راجع به تعریف، برای مثال یک مبحث پژوهشی پرداخته شود.

در پایان کتاب و در بخش پیوست علاوه بر نمونه های پژوهشی مقاله نویسی از نمونه های کاربردی استفاده شده تا خواننده محترم سریع بتواند به آنچه که از کتاب نیاز دارد دست یابد.

علاوه بر آن صفحات این بخش با رنگ متمایز مشخص شده است تا امر یافتن نمونه های کاربردی را تسهیل بخشد.

مطالعه ی این کتاب به کلیه ی دانشجویان رشته ی حقوق در کلیه ی مقاطع و همینطور کلیه ی کارآموزان قضایی و حتی قضات و وکلای جوان و سایر پژوهشگران و علاقمندان این حوزه توصیه می گردد.

سرفصل های اصلی کتاب

بخش نخست خواندن حقوق

بخش دوم نگارش حقوقی

بخش سوم پاسخ به سؤالات حقوقی

بخش چهارم نگارش پیشرفته حقوقی

بخش پنجم ارائه حقوقی

بخش ششم پیوست