تحلیل جامع کتاب حقوق مدنی در نظم تطبیقی اثر دکتر علی فلاح انتشارات آکادمی حقوق

زمانی که قانون مدنی در سال های ۱۳۰۷ تا 1313 به تصویب رسید، شاید کمتر کسی میتوانست تصور نماید که روزی قوانین مربوط به حقوق مدنی آنقدر توسعه یابد که آن قانون به ظاهر اصلی و جامع، تنها یکی از مجموع قوانین حقوق مدنی به شمار آید. امروزه به جای عنوان «قانون مدنی»، چه بسا بهتر باشد از عنوان «قوانین مدنی» استاده نماییم

حقوق مدنی در دوره کارشناسی حقوق شامل ۸ مبحث است که در ۸ ترم تدریس می شود. این مباحث عبارتند از:

مدنی یک: از ماده 956 تا ماده 1033 مربوط به مبحث حقوق اشخاص در قانون مدنی است

سرفصل های این قسمت عبارتند از اشخاص و حقوق آنها ،تابعیت ،اسناد سجل احوال،اقامتگاه،احکام غایب و قرابت و قسمت دوم این بخش از ماده 1207 تا 1256 مربوط به مبحث محجورین است که سرفصل های آن عبارتند از شناخت محجورین و قواعد نصب قیم ، اختیارات قیم و حدود اختیارات و موارد عزل و در نهایت نحوه خروج محجور از تحت قیمومیت قیم

مدنی دو: از ماده 11 تا 182 مربوط به مبحث اموال و مالکیت میباشد

سرفصل های این قسمت عبارتند از بررسی انواع مال اعم از منقول و غیر منقول ،اموال مجهول المالک ، بررسی حقوق اشخاص در اموال مانند حق مالکیت ،حق انتفاع و ارتفاق ، احکام املاک مجاور ،اسباب تملک(مربوط به بررسی احکام حیازت مباحات ،معادت ،دفینه ،شکار و…)

مدنی سه: از ماده 183 تا 300 قانون مدنی به مبحث قواعد عمومی قرارداد ها اختصاص دارد

سرفصل های این بخش مهم که بسیار هم مورد توجه طراحان سوال آزمونی بوده بعلاوه در جامعه هم کاربرد دارد عبارتند از : بررسی اقسام عقود ، بررسی شرایط صحت معامله (از جمله قصد و رضای طرفین و اهلیت و مشروعیت و شرایط مورد معامله) ، اثر معاملات (از جمله آثار عدم اجرای تعهد و مباحث مربوط به خسارات و بعلاوه مباحث مربوط به اثر عقود بر شخص ثالث) ، بررسی اقسام شروط ضمن عقد(از جمله شروط صحیح و شروط باطل) ، و در نهایت مبخث سقوط تعهدات (که شامل وفای به عهد،اقاله ،ابرا،تبدیل تعهد،تهاتر و مالکیت ما فی الذمه است) می شود

مدنی چهار: از ماده 300 تا 337 قانون مدنی به مبحث الزامات خارج از قرارداد اختصاص دارد

سرفصل های این بخش عبارتند از: غصب و احکام آن ،اتلاف و تسبیت و استیفا و به طور کلی ضمان قهری. که قوانینی همچون قانون مسئولیت مدنی و قانون بیمه با این بخش ارتباط دارد

مدنی پنج: از ماده 1034 تا 1206 قانون مدنی مربوط به مبحث خانواده است

سرفصل های این بخش عبارتند از : نکاح و شرایط و احکام مهر ،طلاق و شرایط و احکام عده ها ،حقوق زوجین در برابر یکدیگر ، اولاد و نگهداری از انها ، مباحث ولایت و نسب و در نهایت مبحث انفاق

مدنی شش و هفت: مواد 338 تا 807 قانون مدنی مربوط به مبحث عقود معین می باشد

سرفصل های این بخش مهم که بسیار هم مورد توجه طراحان سوال آزمونی بوده بعلاوه در جامعه هم کاربرد دارد عبارتند از: بررسی عقود مهمی همچون بیع -اجاره-جعاله-صلح-قرض-مزارعه – مضاربه-ودیعه-عاریه-وکالت-حواله-شرکت-کفالت-رهن-ضمان-هبه کا هر کدام از این عقود قواعد خاصی دارند که توسط قانون گذار تعیین شده از جمله تعریف عقد و ویژگی های آن و مسئولیت هایی که طرفین عقد در مقابل یکدیگر دارند و در نهایت نحوه انحلال این عقود که مبحث بسیار مهم خیارات که زیر مجموعه ی این مبحث است در خصوص آن صحبت میکند

مدنی هشت: مواد 808 تا 950 قانون مدنی مربوط به شفعه و ارث و وصیت است

سرفصل های این بخش عبارتند از: بررسی احکام و شرایط اخذ به شفعه، وصیت و اجکام طرفین آن ،ارث و موجبات و موانع آن و در نهایت طبقات ارث و نحوه ارث بری

در آزمون وکالت درس حقوق مدنی مشتمل بر ۱۳۳۵ ماده از قانون مدنی می باشد که توضیح این مواد به صورت موضوعی در ۸ کتاب فوق ارائه شده است

در آزمون وکالت درس حقوق مدنی مشتمل بر ۱۳۳۵ ماده از قانون مدنی می باشد که توضیح این مواد به صورت موضوعی در ۸ کتاب فوق ارائه شده است

• قانون روابط موجر و مستاجر ۱۳۵۶

• قانون روابط موجر و مستاجر ۱۳۷۶

• قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱

• قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰

• قانون مسئولیت مدنی

• قانون امور حسبی

• قانون پیش فروش ساختمان

• قانون بیمه اجباری خسارت وارده به شخص ثالث در حوادث ناشی از وسایل نقلیه

• قانون حمایت مولفان و مصنفان و هنرمندان

پراکندگی سوالات حقوق مدنی به طور میانگین به صورت زیر می باشد:

• مدنی ۱ مبحث اشخاص و مهجورین به طور میانگین ۵ درصد سوالات آزمون وکالت یعنی ۱ تا ۲ سوال را شامل می شود

• مدنی ۲ معمولا ۱ تا ۲ تست در آزمون وکالت سهم دارد

• مدنی ۳ بین ۵ تا گاهی ۸ تست را شامل می شود

• مدنی ۴ معمولا ۲ سوال را در بر می گیرد

• مدنی ۵ بین ۲ تا تست سهم دارد

• مدنی ۶ و ۷ نیز مجموعا ۴ تا ۵ سوال را شامل می شوند

• مدنی ۸ نیز ۱ تا ۲ تست را شامل می شود

در سال های اخیر رویکرد طرح سوال در آزمون وکالت کمی دچار تغییر شده و توجه به قوانین خاص بسیار چشمگیرتر از گذشته است. به طوری که در درس حقوق مدنی به طور میانگین ۳۰ درصد سوالات به صورت ترکیبی و با تمرکز بر روی قوانین خاص طرح می شوند

با توجه به نحوه پراکندگی سوالات مدنی در آزمون وکالت، مشخص می شود که قواعد عمومی قراردادها و مبحث عقود معین مهم ترین بخش سوالات درس مدنی در آزمون وکالت هستند، به طوری که تا ۵۰ درصد سوالات آزمون را می توانند به خود اختصاص دهند

یکی از مشکلات دانشجویان عدم تسلط و فهم مطالب سنگین و کلمات سخت و علی الخصوص قوانین خاص این حوزه است
لذا دکتر علی فلاح در کتابی تحت عنوان شرح فرمولاسیون حقوق مدنی در نظم تطبیقی نیز همانند کتب شرح ساده و فرمولاسیون های حقوق تجارت و آیین دادرسی مدنی که با استقبال بی نظیر حقوق خوانان و حقوق دانان فرهیخته قرار گرفته، تلاش کرده تا با همان روش نظم تطبیقی، به شرح و بررسی مواد قانون مدنی با مجموع قوانین خاص بپردازد و با کنار هم قرار دادن پازل های پراکنده و قدیمی قانون مدنی، تصویری زیباتر وشفاف تر از حقوق مدنی امروزی به نحوی ساده و فرمولاسیون تقدیم حضور حقوق دانان و حقوق خوانان اهل دقت گردد

تجربیات سال های متمادی در حوزه ی تدریس در دانشکده های حقوق و مجموع مراکز علی در سراسرکشور توسط نگارنده از یک سو و وکالت در پرونده های خاص مدنی از سوی دیگر ، تماما توام بوده است با دغدغه هایی بدون پاسخ:

• دغدغه وجود بیشمار مواد مجمل، مبهم و متعارض در حقوق مدنی توام با قوانین خاص

• دغدغه چگونگی کشف ارتباط بین مقررات عام قانون مدنی با قوانین خاص مدنی

• دغدغه چگونگی حفظ نمودن مواد فراوان و فرار قوانین مدنی و تسلط ماندگار بر آن ها

• دغدغه چگونگی جلوگیری از تشویش اذهان حقوق خوانان با مطاله اقوال و نظریات متنوع و بعضا متعارض حقوق دانان

• دغدغه فقدان وجود منبعی واحد و قابل هضم برای دانشجویان حقوق در طول دوره ی تحصیل در دانشکدهای حقوق

• دغدغه چگونگی پاسخگویی به سوالات مبهم در سنجش های حقوقی از جمله آزمون های وکالت ، قضاوت و کارشناسی ارشد و دکتری

سابق بر این ، کتاب مختصر حقوق مدنی در نظم تطبیقی، طی 30 دوره تجدید چاپ و بیش از صد هزار نسخه عرضه گردیده بود. اکنون سبک آموزشی فرمولاسین نظم تطبیقی پس از سالها تدریس و تحقیق به بلوغ خویش رسیده است و امروز با غنای علمی بیشتر و پیشرفته تر از آثار قبلی تحت عنوان شرح ساده فرمولاسیون حقوق مدنی در نظم تطبیقی با قوانین خاص به صورت یک مجلد مترقی و با محوریت قوانین خاص، ارائه می گردد

ویژگی های این اثر عبارتند از:

این اثر نیز مانند سایر آثار نویسنده براساس سیستم ابداعی در نظام حقوق ایران ، یعنی روش فرمولاسیون نظم تطبیقی و مطابق همان فصل بندی قانون مدنی به رشه تحریر درآمده و با ارائه نص کل مواد قانونی، موضوعات تطبیقی تمام مباحث حقوق مدنی 1 تا 8 را کنار هم برسی نموده و واجد ویژگی های ذیل است

• بررسی ماده به ماده قانون مدنی به بیانی ساده و در تطبیق با تمام قوانین و مقرات خاص مدنی

• تطبیق مواد قانون مدنی با آرای وحدت رویه جدید و مهم و بیان اهم نظریات مشورتی اداره حقوقی

• تطبیق موضوعات و مفاهیم به ظاهر مشابه ولی به واقع متفاوت قانون مدنی در قالب پلن های آموزشی

• فرمولاسیون حقوقی وبیان مفاهیم مواد قانونی، در قالب فرمول های ساده و برقراری ارتباط بین علوم انسانی و ریاضی

• اینفوگرافیک مواد قانونی و بیان مثالهای ساده و متعدد حقوقی جهت فهم بهتر و روان تر مطالب حقوق مدنی

• طرح ابتکاری مسائل هفت گزینه در کنار تشریح تمام سوالات حقوق مدنی سنجش های وکالت سال های مختلف