بخش اول
حق واقسام آن
تعریف حق
آثار حق
حق به معنی اعم
منشأ حق
اقسام حق
1- حقوق عمومی – حقوق خصوصی
2- حق قائم به شخص
3- حق مالی
مال–منسوب به مال
4- حق عینی – حق ذمی
5- حق انتفاع – مالکیت منافع
6- حق اختصاص
بخش دوم
اقسام قانون
خطاب (حکم)
اقسام خطا‌بات
1- احکام اقتضاء (احکام خمسه‌ی تکلیفی)
اقتضاء
2- حکم تخبیر (اباحه)
3- خطاب وضع (حکم وضعی)
حکم تکلیفی - حکم وضعی
1-حکم تکلیفی
2-حکم وضعی
اقسام حکم وضعی:
1-سبب
عناصرسبب
تأثیر سبب
علت
متقضی – مانع
2- شرط
3- مانع
4- صحت و فساد
5- رخصت – عزیمت
6- تقادیر شرعی (فرض قانونی)
حق و حکم
نظریه‌ی تناسب ذاتی
اصالت حکم وضعی
نتیجه‌ی شناخت حکم تکلیفی (تکلیف)
مسئولیت مدنی محجور
مصادیق متشبه حکم تکلیفی و حکم وضعی
بخش سوم
مکاتب حقوقی
مکتب شکاکان
مکتب شکاکان
تعریف قطع (علم یا یقین) وظن و شک (تعریف فلسفی)
انتقاد از تعرف فلسفی
طبع خاص مجهولات قضائی
ادله‌ی اثبات دعوی
علم عادی
قطع-ظن-شک (تعریف عادی غیر فلسفی)
قلمرو علم عادی
1-غلبه
2- علم عادی در خارج قلمرو غلبه
هر علم عادی حجت است
اماره‌ی عرفی
ظن غالب
علم عادی برای حل مجهولات قضائی کافی نیست.
فرض قانونی – اصول علمیه
مورد استناد به فرض قانونی
اصول عملیه در حقوق اسلام
آثار کار مکتب شکاکان
الف- آثار منفی
استصحاب
مصداق متشبه حق وحکم
فوریت خیارات
لزوم وجود از عقود و ایقاعات
قاعده‌ی عدم
ب- آثار مثبت
1-شناسائی شک‌های اصیل در علم حقوق
شبهه‌ی مفهومی
شبهه‌ی مصداقی
شبهه‌ی موضوعی
شبهه‌ی حکمی
شک در شرطیت – شک در جزئیت
شک در تحقق سبب
شک سببی و شک مسببی
شک در تابع و شک در متبوع
شک در تخییر بدوی و استمراری
2- معرفی فروض قانونی (اصول عملیه)
3- روش تجزیه و تحلیل حقوقی
مکتب آزادی اراده
اصطلاحات حقوق اسلامی در مفهوم (آزادی اراده)
مباحث – الزامات
مکتب اصاله الا باحه
اباحه‌ی اصلیه (اباحه‌ی عقلیه)
اباحه‌ی شرعیه
عفو
مکتب اصاله الحظر
مکتب اصاله الوقف
اصل اباحه و اصل حاکمیت اراده درعقود
محافظه کاری مکتب شکاکان دراستفاده از اصل آزادی اراده
شروط جریان استصحاب
مکتب سکوت قانون
آیا موارد سکوت قانون وجود دارد؟
معنی سکوت قانون
موارد سکوت قانون:
الف- مواردی که نصی وجود ندارد.
ب- موارد احکام امضائی
ج- موارد استناد به عرف وعادت
د- قلمرو نص بسیار کلی
ه- موارد استناد به بدیهات عقل
و- موارد استناد به قاعده‌ی عدل و انصاف
ز- موارد جریان به قاعده‌ی اضطرار
مکتب سکوت قانون
مکتب مخالف سکوت قانون
روش فقه امامیه در موارد جبران سکوت قانون
مکتب تخطئه – مکتب تصویب
اشتباه در رأی - اشتباه در تصمیمات (در حقوق لائیک)
اشتباه در آراء وتصمیمات (از نظر حقوق اسلام)
مکتب مصوبه
مکتب مخطئه
جبران اشتباه در مکتب مخطئه:
الف- مکتب اجزاء
ب- مکتب نفی اجزاء
مکتب عرف وعادت
تعریف عادت
دلیل عرف و عادت
تعارض عرف و شرع
اقسام عرف
آیا عرف؛ مخصص نص، می‌شود؟
تغییر نص به تبع عرف
عرف، ظرف نص است.
عرف و سکوت قانون
عرف و اجماع
مکتب اجماع
تعربف اجماع
آراء و عقائد راجع به اجماع
تاریخ پیدایش اجماع
مورد اجماع
اجماع در حقوق لائیک
مکتب مخالف اجماع
انتقاد از اجماع
مکتب جبر و اختیار
شارع – تشریع – شرع
خلق اعمال و اشیاء (نظریه‌ی جبر)
نظر معتزله و امامیه
نظریه‌ی تفویض (اختیار)
معانی تقویض
امر بین الامرین
مکتب عقلیون
دلیل عقل
عقل بصورت یک منبع مستقل حقوق
تعبد – مکتب تعبد
مکتب تعقل
مکتب وسط
آراء و عقائد درباره‌ی عقل و دین
شیوه‌ی استفاده از دلیل عقل
حسن وقبح – سود و زیان
حسن و قبح ذاتی
عقیده‌ی حنفیه در حسن وقبح ذاتی
اثبات حسن وقبح ذاتی
قاعده‌ی ملازمه
نتیجه ی قاعده‌ی ملازمه
دلیل عقل و رابطه‌ی آن باحسن وقبح عقلی
اقسام دلیل عقل:
الف- استلزامات عقلیه
ب- مستقلات عقلیه
آیا مستقلات عقلیه فقط از حسن وقبح عقلی بدست می آید؟
الف- قاعده‌ی اضطرار
ضابطه‌ی اضطرار
اضطرار شخصی – اضطرار نوعی
قاعده‌ی اضطرار و رابطه‌ی آن با دلیل عقل
ب- قاعده‌ی حاجت عمومی
ج- قاعده‌ی لاضرر
اشکال استفاده از قاعده‌ی اضطرار و قاعده‌ی لاضرر
د- اباحه‌ی عقلی
مکتب قیاس – مکتب مخالف قیاس
تعریف قیاس
قیاس به معنی لغوی
قیاس در اصطلاحات حقوق اسلامی
الف- مقیس علیه
مسالک علت
دلالت تنبیه و ایماء
مفهوم موافق
علت مستنبط از نص
ب- مقیس(فرع)
ج- حکم اصل
د- جامع یا علت
اقسام قیاس مستنبط العله
سبر وتقسیم
تنقیح مناط
قیاس مناسب
تخریج مناط
قیاس شبه
قیاس به صورت یک منبع حقوقی
مکتب قیاس
مکتب نفات قیاس (یا مکتب مخالف قیاس)
ابو حنیفه و قیاس
قیاس در امور کیفری
قیاس پس از قرن چهارم هجری
مکتب استحسان
تعریف استحسان
مکتب موافق و مخالف استحسان
مکتب مصالح مرسله
اساس شرع
نظر ظاهریه راجع به مصالح
اقسام مصالح
تعرف مصالح مرسله
انتقاد از مصالح مرسله
مکتب ذرایع
تعریف ذریعه
مقدمه‌ی واجب
مقدمه‌ی حرام
سد ذرایع
مقایسه‌ی سد ذرایع با استلزامات عقلیه
عناصر سد ذرایع
مکتب طرفدار سد ذرایع
مکتب مخالف سد ذرایع
جهت نامشروع عقود
ارادهی ظاهری – ارادهی شخصی
نتایج سد ذرایع
مسأله‌ی سه طلاق
مکتب آرائیون
معانی رأی
رأی و تدوین قانون
ریشه تاریخی پیدایش رأی
رأی های مردود
مکتب رأی(آرائیون)
مکتب مخالف رأی
مکتب رویه‌ی قضائی
مکتب تشریع
تشریع
تشریعات عمر
تغییر نص به تبع تغییر عرف
مکتب علم عادی – مکتب ظن
تایخ پیدایش بحث از ظن و علم عادی
قطع-ظن-شک
ظن به معنی اعم
اقسام ظنون
مکتب ظن
مکتب علم عادی
علم طریقی – علم موضوعی
اصل نسبی بودن امارات
مکتب امامیه – مکتب اهل سنت
پیدایش شیعه
زیدیه
پیدایش فقه امامیه
فقد زیدیه – فقه امایه
مشخصات مکتب حقوقی امامیه
الف- عقد ضمان
ب- عقود غیرمعین
ج- تعهدات به طور کلی
د- مالکیت اراضی
ه- مسأله‌ی طبقات وراث
و- منابع حقوق اسلام
ز- بناء عقلاء
ح- فرض قانونی
ط- سد باب اجتهاد
فقه امامیه- فقه جمهور (تأثیر یکی بر دیگری)
مکتب حدیث
حدیث در فقه اهل سنت
حدیث در فقه امامیه
احادیث مشترک
تخصیص قرآن به حدیث
مکتب احمد حنبل
شرح حال پیشوایان مذاهب اربعه
علت پیدایش این مکتب
مشخصات این مکتب
تحول مکتب احمد حنبل
مکتب ظاهریه
اصول اندیشه های ظاهری داود
انتقال اندیشه‌ی ظاهریه به اسپانیا
مشخصات مکتب ظاهری
مکتب اجتهاد
تعریف اجتهاد
الف- اجتهاد رأی
ب-اجتهاد از نظر ابن قیم
ج- اجتهاد درمکتب ظاهریه
د- اجتهاد در مکتب امامیه
شروط اشتهاد
اقسام اجتهاد
مجتهد - مفتی
اجتهاد در فقه حنفی
افتاء
ظاهرالروایه
مسائل حقوقی در فقه حنفی
اجازه‌ی اجتهاد
علم اصول
مکتب نفی اجتهاد
مخالفت با اجتهاد رأی
سد باب اجتهاد
فتح باب اجتهاد
مکتب وسط
مخالف با اجتهاد امامیه (اخباریون)
آثار اجتهاد
مکتب تقلید – مکتب نفی تقلید
تقلید
تقلید عالم از عالم
تقلید جاهل از عالم
نظر شوکانی
مکتب اصولی – مکتب اخباری
الف- مکتب اجتهاد
ب- مکتب اهل حدیث
مقایسه اصول مکتب اصولی با اصول مکتب اخباری
مکتب های تفسیر قانون
تعریف تفسیر قانون
مظاهر تفسیر قانون
الف- استخراج ظهور عبارت قانون
ب-انتخاب اصبح احتمالات
ج- استخراج معنی خفی
د- حل موارد تعارض
ه- حل موارد تزاحم
و- شناخت قاعده‌ی تسامح
ز- شناخت عرف و عادت
ح- دلیل عقل
ط- شناخت شکوک
ی- استخراج اصول کلی
ک- تعدی از نص
شروط عمومی تفسیر قانون
مکاتب تفسیر قانون
قواعد تفسیر قانون
مکتب حقوق فطری
مکتب الفاظ
مکتب فلسفه گرایان
نمایش بیشتر